پیچک عشق

اللَّهُمَّ نَبِّهْنِی فِیهِ لِبَرَکاتِ أَسْحَارِهِ
خدایا مرا متنبه کن تا از برکات سحرهای ماه رمضان استفاده کنم، و اهل سحر باشم و طوری نباشد که فقط برای سحری خوردن بلند بشوم و اهل نماز شب و دعای سحر نباشم، سعی کنید در طول سال از سحر ها استفاده کنید.

شعر:
هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ ***از یمن دعای شب و ورد سحری بود [2]

خدایا توفیق بهره برداری از برکات سحر را روزی من کن؛ حتی کسانی که نمی توانند روزه بگیرند، سحرها بیدار باشند تا از برکات سحر استفاده کنند.

<strong>وَ نَوِّرْ فِیهِ قَلْبِی بِضِیاءِ أَنْوَارِهِ
خدایا قلب مرا نورانی کن به روشنایی انوار سحر، بخاطر اینکه سحر یک نورانیتی دارد، خدایا به آن نور سحر قسمت می دهم که قلب ما را نورانی کن، الان قلبهای ما زنگ زده است، الان من خودم را می گویم قلب من هم دچار زنگار است، خود من به احوالات گذشته خود که نگاه می کنم می بینم که آن آدم چهل سال پیش نیستم، دعای کمیل را که می خواندم شاید حدود سه ساعت طول می کشید و اصلا یک پلک بر هم زدن خسته نمی شدم؛ شصت و سه سال قبل که در مشهد بودم مرحوم کلباسچی - که شرحی بر دعای کمیل هم از ایشان منتشر شده است به نام « انیس اللیل » - در صحن مسجد گوهرشاد دعای کمیل می خواندند آن هم از حفظ و با چه حال و هوایی! اما الان که به خودم که نگاه می کنم دیگر آن حال نیست! محیط چه کار ها

که با ما نمی کند! چرا چشم ما آلوده شده؟! چرا گوش ما آلوده شده؟! و…..همه چیز ما عوض شده است.

لذا دعا، دعای خیلی خوبی هست که از خدا بخواهیم که قلب و دل ما را نورانی کند.

<strong>وَ خُذْ بِکلِّ أَعْضَائِی إِلَی اتِّبَاعِ آثَارِهِ
خدایا تمامی اعضاء مرا طوری قرار بده که از آثار تو پیروی کنم، طوری باشم که چشم و دست و… همه و همه اعضاء و جوارحم از آثار و برکات تو پیروی کند.

بِنُورِک
 خدایا تو را به نور خودت قسم می دهم که این حاجت من را برآورده کنی! و اگر بپرسی که مگر خدا نور دارد؟ می گویم: بله « الله نور السموات و الارض » [3]

یا مُنَوِّرَ قُلُوبِ الْعَارِفِین
ای خدایی که به نور خودت قلب عارفین را نورانی کرده ای

و منظور از عارف کسی نیست که از عرفان دم می زند و حرف از وادی عشق میزند و خود آراسته به آداب اهل معرفت نیست؛ گاهی امام از عرفان می گوید و یک زمانی آدمی که محاسن ندارد از عرفان دم می زند! و بین این دو تفاوت است.

حکایتی به مناسبت قلب ودل:
 شخصی به خدمت آیت الله اراکی رسیدند و گفتند: مرا موعظه کنید؟

آقا گفتند: شما چکاره هستید؟

مرد گفت: نجار

گفتند: برای دلت هم در ساخته ای؟ اگر برای دلت در نساخته ای برو برای دلت در بساز

خطاب به جوانان:
شما جوانان، الان که دل های شما پاک و نورانی است مواظبت از حریم قلب تان کنید و دربی محکم و آهنین بر آن بزنید تا شیطان بر دل شما راه پیدا نکند و اگر امروز و فردا بکنید، دیر می شود، در روایت آمده است که عمر به چهل سالگی که رسید شیطان بر پیشانی شخص گناه کار بوسه می زند و می گوید، کار تو دیگر تمام شده است [4]؛ چرا که دل تبدیل به ویرانه شده است و خرابه ای بیش نیست. خوشا بحال جوان هایی که قدر نعمت جوانی را می دانند.

پی نوشت ها:

[1] - بحارالأنوار ج : 95 ص : 50

« اللَّهُمَّ نَبِّهْنِي فِيهِ لِبَرَكَاتِ أَسْحَارِهِ وَ نَوِّرْ فِيهِ قَلْبِي بِضِيَاءِ أَنْوَارِهِ وَ خُذْ بِكُلِّ أَعْضَائِي إِلَى اتِّبَاعِ آثَارِهِ يَا نُورَ قُلُوبِ الْعَارِفِينَ »

[2] - ديوان حافظ شيرازي

[3] - (24) النور :  35

ترجمه : خداوند نور آسمانها و زمين است

[4] - مشكاة الانوار-ترجمه هوشمند و محمدى  ص 343   

رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله فرمود: چون مرد به چهل سالگى رسد و خيرش از شرش بيشتر نباشد؛ شيطان بين دو چشمش را ببوسد، و گويد: اين چهره‏اى است كه رستگار نگردد

للَّهُمَّ اهْدِنِی فِیهِ لِصَالِحِ الْأَعْمَالِ وَ اقْضِ لِی فِیهِ الْحَوَائِجَ وَ الْآمَالَ یَا مَنْ لاَ یَحْتَاجُ إِلَی التَّفْسِیرِ وَ السُّؤَالِ یَا عَالِماً بِمَا فِی صُدُورِ الْعَالَمِینَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِین [۱]

اللَّهُمَّ اهْدِنِی فِیهِ لِصَالِحِ الْأَعْمَالِ؛ خدایا در ماه رمضان مرا به اعمال صالح راهنمایی کن

نه این که فقط بخورم و بخوابم؛ طوری باشم که اهل سحر باشم؛ دعای افتتاح بخوانم، دعای سحر بخوانم؛ این طور نباشد که دعا ها را از رادیو و … گوش کنیم؛ بلکه باید خودمان دعاها را بخوانیم.

دعای ابوحمزه ثمالی در قنوت نماز وتر

واعظی در قم به نام میرزا محمد تقی اشراقی بود؛ ایشان از قول والدشان نقل می کرد؛ که سحردر نجف اشرف هفتاد تن از علما را دیدم که دعای ابوحمزه ثمالی را از حفظ در قنوت نماز وتر می خواندند آن هم با حالت گریه. لذا سعی کنید دعا ها را خودتان بخوانید و سعی کنیم اهل عمل باشیم ، در قدیم حرف با عمل توام بود اما الان فقط حرف است و شنیدن.

توصیه به اهل منبر

اهل منبر باید کلمات اهل بیت (ع) را برای مردم بیان کنند و «قال الصادق» و «قال الباقر» بگویند؛ نه اینکه تمامی مطالب منبر مسایل سیاسی، روزنامه و … شود، محور اصلی مباحث و تعالیم اهل بیت (ع) باشد.

خدایا در ماه رمضان به اتیان اعمال صالح یاریم کن؛ توفیق بده اهل قرائت قرآن باشم که یکی از اعمال صالح تلاوت قرآن است؛ بهترین چیز ها تلاوت قرآن است که زنگار دل را از بین می برد، مخصوصا در سحرها مقید باشید دو؛ سه صفحه قرآن بخوانید [۲]؛ استغفار هم زنگ دل را می برد، دست بر سر یتیم بکشی هم زنگ دل را از بین می برد. [۳]

 

وَ اقْضِ لِی فِیهِ الْحَوَائِجَ وَ الْآمَالَ؛ خدایا احتیاجات مرا برآورده کن و هر آرزوی شرعی که دارم برای من مستجاب کن.

شرط قبولی دعا و برآورده شدن آرزوهای تو این است که امیدت فقط به خدا باشد و اگر دلت به جای دیگر گرم باشد و امیدت به دیگری بود. بدان که حاجتت برآورده نمی شود [۴]؛

دعای تو زمانی مستجاب می شود که از همه نا امید بشوی؛ و آن وقت؛ زمان استجابت دعای توست.

دستور العمل توسل به حضرت نرجس خاتون

برای برآورده شدن حاجاتتان توسل به اهل بیت (ع) داشته باشید؛ مخصوصا به حضرت نرجس خاتون (س) مادر امام زمان (عج)، حدود سی الی چهل سال قبل یکی از اولیاء الهی این مطلب را به من آموختند و به هر کسی که گفته ام از توسل به حضرت نرجس خاتون (سلام الله علیها) نتیجه گرفته اند.

شخصی بود که اهل فرزند نمی شد، من به او گفتم که یک ختم قرآن هدیه به روح نرجس خاتون داشته باشد که ایشان هم عمل کردند و خواندند و صاحب اولاد شد.

و ایشان مادر ولی وقت است، اگر شما به ایشان متوسل شوید و مادر با امام زمان (عج) در میان بگذارد که فلانی به من متوسل شده است و حاجت خواسته است، حضرت هم درخواست مادر بزرگوارشان را رد نمی کند و این توسل بسیار راهگشا و مجرب است و سرعت در اجابت، از خصوصیات توسل به حضرت نرجس خاتون می باشد.

 

خاطره

به یاد دارم که پول زیادی همراه من بود و به قم می بردم، تا خدمت آیت الله تبریزی تحویل دهم و پول هم داخل یک کیسه بود ؛ وقتی به قم رسیدیم به کیسه توجه کردم دیدم که خالی است و از پول های داخل آن خبری نیست، من هزار تا صلوات نذر مادر امام زمان کردم ؛ در همان شب شخصی پول را برای من آورد.

یَا مَنْ لاَ یَحْتَاجُ إِلَی التَّفْسِیرِ وَ السُّؤَالِ؛ ای خدایی که احتیاج نداری که من حاجتم را برای تو تفسیر و شرح کنم،

چرا که خداوند عالم است به گرفتاری و مشکل من، نه تنها خداوند نیاز به شرح و تفسیر حاجاتمان ندارد، بلکه ائمه (ع) هم همینطور هستند چراکه عالم به حاجات و دعا های ما می باشند. خدایا برای برآورده کردن حاجات ما، حتی احتیاج به شنیدن درخواست ما نداری کسانی که از تو درخواستی هم ندارند تو کار آنها را راه می اندازی، در دعای ماه رجب می خوانید که:

« یَا مَنْ یُعْطِی مَنْ سَأَلَهُ یَا مَنْ یُعْطِی مَنْ لَمْ یَسْأَلْهُ وَ مَنْ لَمْ یَعْرِفْهُ تُحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً » [۵] ای خدایی که اعطاء می کنی حاجات کسانی را که از تو درخواست می کنند و بجا می آوری حاجات کسانی را که از تو درخواست نکرده اند و تو را نمی شناسند!

یَا عَالِماً بِمَا فِی صُدُورِ الْعَالَمِینَ

چرا تو احتیاج به تفسیر و توضیح حاجات بندگانت نداری، برای اینکه تو عالم هستی به هر امری که در دل بندگانت است، تو با خدای خود باش تا خدا کارت را درست بکند.

صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِین

خدایا درود بفرست بر محمد و خاندان طاهر و پاک او

 

منبع: سایت حوزه
———————————————-
پی نوشت:
[۱] – بحارالأنوار ج : ۹۵ ص : ۴۷
اللَّهُمَّ اهْدِنِی فِیهِ لِصَالِحِ الْأَعْمَالِ وَ اقْضِ لِی فِیهِ الْحَوَائِجَ وَ الْآمَالَ یَا مَنْ لَا یَحْتَاجُ إِلَی التَّفْسِیرِ وَ السُّؤَالِ یَا عَالِماً بِمَا فِی صُدُورِ الصَّامِتِینَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ
[۲] – -« ارشاد القلوب-ترجمه رضایی ج ۱ ص ۱۹۱ »
رسول خدا فرمود که همانا این دلها زنگار میگیرد همان طوری که آهن زنگار میگیرد و همانا جلای دلها بخواندن قرآنست
[۳] – رک: «نصایح ص ۲۱۹» ؛ آیت الله مشکینی؛ ترجمه احمد جنتی
پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ): پنج چیز دل را صفا دهد و سختی قلب را برطرف کند: همنشینی علما، دست به سر یتیم کشیدن، نیمه شب استغفار کردن، و کم خوابیدن شب و روزه
[۴] – رک؛ کافی ج : ۲ ص : ۶۶
الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِی عَلِیٍّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عُلْوَانَ قَالَ کُنَّا فِی مَجْلِسٍ نَطْلُبُ فِیهِ الْعِلْمَ وَ قَدْ نَفِدَتْ نَفَقَتِی فِی بَعْضِ الْأَسْفَارِ فَقَالَ لِی بَعْضُ أَصْحَابِنَا مَنْ تُؤَمِّلُ لِمَا قَدْ نَزَلَ بِکَ فَقُلْتُ فُلَاناً فَقَالَ إِذاً وَ اللَّهِ لَا تُسْعَفُ حَاجَتُکَ وَ لَا یَبْلُغُکَ أَمَلُکَ وَ لَا تُنْجَحُ طَلِبَتُکَ قُلْتُ وَ مَا عَلَّمَکَ رَحِمَکَ اللَّهُ قَالَ إِنَّ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع حَدَّثَنِی أَنَّهُ قَرَأَ فِی بَعْضِ الْکُتُبِ أَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یَقُولُ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی وَ مَجْدِی وَ ارْتِفَاعِی عَلَی عَرْشِی لَأَقْطَعَنَّ أَمَلَ کُلِّ مُؤَمِّلٍ [مِنَ النَّاسِ ] غَیْرِی بِالْیَأْسِ وَ لَأَکْسُوَنَّهُ ثَوْبَ الْمَذَلَّةِ عِنْدَ النَّاسِ وَ لَأُنَحِّیَنَّهُ مِنْ قُرْبِی …
ترجمه:
از جمله وحی هایی که خدای تعالی به یکی از پیامبرانش فرمود این بود که قسم به عزت و جلالم! آرزوی هر آرزوکننده به غیر خودم را قطع می کنم به اینکه او را مایوس کنم و او را پیش مردم لباس خواری بپوشانم و از گشایش و فضل خود دورش نمایم. آیا بنده ام غیر مرا در سختیها امید دارد در صورتی که سختیها در دست من است و آیا امید به غیر من دارد در حالی که من بی نیاز و جوادم و کلیدهای درهای بسته شده در دست من است و درم برای دعاکننده ها باز است …
[۵] – بحارالأنوار ج : ۹۵ ص : ۳۹۰ ؛ مفاتیح الجنان از دعای ماه رجب

 

اللَّهُمَّ وَفِّقْنِی فِیهِ لِمُوَافَقَةِ الْأَبْرَارِ
خدمت به خلق و با خدا بودن ملاک اصلحیت
خدایا کاری کن که من با خوبان موافق باشم، مثلا اگر قرار است برای ریاست جمهوری یا انتخابات مجلس شورای اسلامی  رای گیری کنند، اگر فردی خوب است من با او موافقت کنم و اگر بد است به او رای ندهم  و دنبال باند و باند بازی نباشم و دنبال منافع شخصی خودم نباشم بلکه هر جا رضای خدا را دیدم به او رای بدهم و همیشه به کسی رای بدهیم که اهل نماز شب و اهل خلوت با خدا و در پی خدمت به خلق باشد.

وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مُرَافَقَةَ الْأَشْرَارِ
با این افراد رفاقت نکنیم
خدایا کاری کن که من با بدان رفیق نشوم، با اهل دود و دم رفیق نشوم، با سیگاری هم رفیق نشو، اگر پسر عموی شما سگ بغل می کند با او رفیق نشو ، حالا چون از ارحام است و صله رحم باید کرد در حد یک تلفن و سلام و احوال پرسی با او رابطه داشته باشید؛ با رَحِم باید سلام و علیک کرد، ولی اگر اهل تقوی نیست با او رفیق نشو. با کسانی که متدین هستند رفیق شو.

با چه کسی مجالست کنیم؟
حواریون از حضرت عیسی (علی نبینا و آله و علیه السلام) سئوال کردند که با چه کسی مجالست کنیم؟ فرمود:

1. « من یُذَکِّرکُم  اللهُ رُویَتَه » کسی که  نگاه به او شما را به یاد خدا بی اندازد. به دنبال دوستانی باشید که شما را به یاد خدا می اندازند؛ حتی شما حق نداری با هر عالمی رفاقت کنی!

 حدیثی از امام صادق (علیه السلام) وارد شده است  که از  حضرت سوال کردند که آیا حدیث « النَظَرُ اِلی وَجه العالِم عِبادة » [2] درست است؟ حضرت فرمودند؛ درست است اما کلیت ندارد، بعد حضرت قیدی به آن اضافه نمودند که؛ نظر به عالمی عبادت است که « هُو العالمُ الذِی إذا نَظَرت إِلَیهِ ذَکَّرک الآخِرَة » عالمی که وقتی به او نگاه می کنی تو را به یا خدا بیاندازد « وَ مَن کَان خلافُ ذلک » و اگر عالمی بود که وقتی به او نگاه می کنی تو را به یاد آخرت نمی اندازد « فَالنظُر اِلیه فِتنَة » [3] نظر کردن به او هلاکت است . با عالمی که شما را به شک می اندازد رفیق نشوید.

چند خصلت باید در عالم باشد
در حدیث آمده است با عالمی همنشین شوید که شما را از چند امر به چند امر دعوت کند:

از شک به یقین، از ریاکاری به اخلاص، از رغبت به دنیا به زهد از دنیا [4]

مثل مرحوم شیخ حسین زاهد که وقتی در محضر او بودی و او را می دیدی رغبت انسان نسبت به دنیا کم می شد؛ اگر ریاکار بودی خالص می شدی، اگر اهل شک بودی اهل  یقین می شدی.

من شنیده ام بعض اهل علم به طلبه ها گفته اند؛ شما چرا طلبه شده اید مگر ما به کجا رسیده ایم که شما می خواهید برسید؛ این چه حرفهای باطلی است که می زنند؛ باید مراقب باشید حتی با هر عالمی هم همنشین نشوید

گرفتاری در برزخ به خاطر ممانعت از تحصیل در حوزه
مرحوم  آیت الله آقا شیخ محمد تقی بروجردی(ره) کتابی دارد به نام «سیر المنازل» و در آن کتاب آورده است که پدر و مادر من راضی نبودند من  طلبه بشوم؛ من فرار کردم و به گلپایگان و اصفهان و نجف رفتم و سالها زحمت کشیدم  و به در جه اجتهاد رسیدم و پدر و مادرم مرحوم شده بودند، در عالم خواب و رویا ایشان را دیدم که به من می گفتند: ما در این عالم گرفتار هستیم و به ما می گویند: شما چرا به  پسرتان می گفتید که طلبه نشو.

آن آخوندی هم که به شما می گوید؛ طلبه نشو او هم در قیامت گرفتار است و جهنمی می شود.

خاطره

سید مهدی خرازی پدر آیت الله خرازی برای من نقل کرد: بعضی از اهل علم به من می گفتند؛ شنیده ایم که پسرت را می خواهی طلبه کنی! این کار را نکن؛ ایشان به آیت الله خوانساری جریان را  می گوید؛ تا مجبور شود فرزندش را به حوزه بفرستد و طلبه شود. هم اکنون فرزند ایشان یکی از بزرگان حوزه است و به درجه اجتهاد رسیده و دارای آثار و برکات فراوانی است.

ادامه حدیث

سه ویژگی همنشینی در کلام حضرت عیسی (ع)

از حضرت مسیح سئوال شد که « مَن نُجالس » با چه کسی همنشین شویم؛ حضرت فرمودند:

اول- کسی که دیدن او شما را به یاد خدا می اندازد «مَن یُذَکِّرُکُم الله رؤیَتَه»

دوم- کسی که کلام او بر علم شما بی افزاید « مَن یزید فِی عِلمِکُم مَنِطِقُه»

سوم- کسی که عمل او رغبت شما را نسبت به آخرت زیاد کند « مَن یَرغبکُم فِی الآخره عَمَله » [5] با کسی مجالست کن که یک پله از تو بالاتر است؛ اهل نماز شب و یاد خدا باشد

شعر:

با هر که نشستی و نشد جمع دلت

و ز تو نرهید زحمت آب و گلت

زنهار ز صحبتش گریزان می باش

ور نه نکند روح عزیزان بحلت [6]
رفیق خوب سبب سعادت است

اگر من طلبه شدم بخاطر دوست خوبی بود که داشتم؛ ایشان روزی به من گفتند؛ که برای قرائت قرآن به مجلسی برویم، بعد  مدتی به من گفت که برای نماز جماعت به مسجد خندق آباد برویم و من هم رفتم؛ در آن مسجد آقا سیدی بودند که مشغول تدریس صرف بودند و «ضرب ؛ ضربا» درس می دادند و من هم علاقه مند شدم و در کلاس درس ایشان شرکت می کردم، بعد مدتی به درس شیخ علی اکبر برهان رفتم و یواش یواش ذوق طلبگی پیدا کردم و..  این همه برکات بخاطر رفیق خوب بود.

شعر:

گلی خوشبوی در حمام روزی

رسید از دست محبوبی به دستم

بدو گفتم که مشکی یا عبیری

که از بوی دل آویز تو مستم

بگفتا من گلی ناچیز بودم

و لکن مدتی با گل نشستم

کمال همنشین در من اثر کرد

وگرنه من همان خاکم که هستم [7]
وَ آوِنِی فِیهِ بِرَحْمَتِکَ إِلَی (فِی) دَارِ الْقَرَارِ
خدایا مرا با خوبان رفیق کن و به رحمت خودت مرا در بهشتت جای بده!

بالَهِیَّتِکَ یَا إِلَهَ الْعَالَمِین
به خدایی خودت قسم که این دعاهای مرا مستجاب کن و در بهشتت جای بده، تازه اگر من را به جهنم بردی با دوری تو چه کنم؟!

امیر المومنین در دعای کمیل خطاب به خداوند می فرمایند: خدایا گیرم که  من به آتشت صبر می کنم، ولی فراق تو را چه کنم!؟ [8]

[1] - بحارالأنوار ج : 95 ص : 45

اللَّهُمَّ وَفِّقْنِی لِعَمَلِ الْأَبْرَارِ وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مُرَافَقَةَ الْأَشْرَارِ وَ آوِنِی بِرَحْمَتِکَ فِی دَارِ الْقَرَارِ بِأُلُوهِیَّتِکَ یَا إِلَهَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ

[2] - قَالَ ص النَّظَرُ إِلَی وَجْهِ الْعَالِمِ عِبَادَةٌ ؛ بحارالأنوار ج : 1 ص : 5

[3] - مجموعةورام ج : 1 ص : 84

النبی ص النظر فی وجوه العلماء عبادة سئل جعفر بن محمد الصادق ع عنه فقال هو العالم الذی إذا نظرت إلیه ذکرک الآخرة و من کان خلاف ذلک فالنظر إلیه فتنة

[4] - بنادر البحار-ترجمه و شرح خلاصه دو جلد بحار الانوار ترجمه فارسی  120

حضرت موسی بن جعفر (بر ایشان سلام و درود باد) فرموده: نزد هر عالم و دانائی ننشینید مگر عالم و دانشمندی که شما را از پنج چیز به پنج چیز دعوت نموده و بخواند: از شکّ و دو دلی بیقین و باور، و از کبر و سربلندی بتواضع و فروتنی، و از رئاء و خودنمائی باخلاص و پاکدلی و بی خود نمائی، و از دشمنی بنصیحت و اندرز، و از خواهان بودن (دل بستن بدنیا) بپارسائی و پرهیزکاری

[5] - کافی ج : 1 ص : 39

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَرْقِیِّ عَنْ شَرِیفِ بْنِ سَابِقٍ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ أَبِی قُرَّةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص قَالَتِ الْحَوَارِیُّونَ لِعِیسَی یَا رُوحَ اللَّهِ مَنْ نُجَالِسُ قَالَ مَنْ یُذَکِّرُکُمُ اللَّهَ رُؤْیَتُهُ وَ یَزِیدُ فِی عِلْمِکُمْ مَنْطِقُهُ وَ یُرَغِّبُکُمْ فِی الْآخِرَةِ عَمَلُهُ

[6] - خواجه عبد الله انصاری؛ مواعظ

[7] - گلستان سعدی

[8] - بحارالأنوار ج : 67 ص : 196

قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع فِی الدُّعَاءِ الَّذِی عَلَّمَهُ کُمَیْلَ بْنَ زِیَادٍ النَّخَعِیَّ فَلَئِنْ صَیَّرْتَنِی فِی الْعُقُوبَاتِ مَعَ أَعْدَائِکَ وَ جَمَعْتَ بَیْنِی وَ بَیْنَ أَهْلِ بَلَائِکَ وَ فَرَّقْتَ بَیْنِی وَ بَیْنَ أَحِبَّائِکَ وَ أَوْلِیَائِکَ فَهَبْنِی یَا إِلَهِی وَ سَیِّدِی صَبَرْتُ عَلَی عَذَابِکَ فَکَیْفَ أَصْبِرُ عَلَی فِرَاقِکَ وَ هَبْنِی صَبَرْتُ عَلَی حَرِّ نَارِکَ فَکَیْفَ أَصْبِرُ عَنِ النَّظَرِ إِلَی کَرَامَتِکَ.

منبع: سایت حوزه

آیت‌الله مجتهدی تهرانی در شرح ابتدایی این دعا “اللهمّ ارْزُقْنی فیهِ طاعَةَ الخاشِعین” می‌گوید: برای آنکه بدانیم خاشعین چه کسانی هستند، بهتر است اول در مورد متکبرین صحبت به میان آوریم؛ چراکه خضوع و خشوع به طور کامل با تکبر و غرور تضاد دارد، به طوری که هر آنچه که در صفات متکبرین وجود دارد، ضد آن در خاشعین موجود است.

وی در ادامه برای روشن شدن این موضوع به قسمتی از سخنان گهربار حضرت علی (ع) در مورد متکبران اشاره می‌کند و تاکید دارد: حضرت این‌گونه فرمودند: «آگاه باشید زنهار، زنهار، از پیروی و فرمانبری سران و بزرگان‌تان، آنان که به اصل و حسب خود می‌نازند و خود را بالاتر از آنچه هستند می‌پندارند و کارهای نادرست را به خدا نسبت می‌دهند و نعمت‌های گسترده خدا را انکار می‌کنند، تا با خواسته‌های پروردگار مبارزه کنند و نعمت‌های او را نادیده انگارند، آنان شالوده تعصب جاهلی و ستون‌های فتنه و شمشیرهای تفاخر جاهلیت هستند.»

این استاد اخلاق ادامه می‌دهد: امام علی (ع) همچنین در قسمتی دیگر نیز فرمودند: «کبر و خودپسندی چیزی است که قلب‌های متکبران را همانند کرده، تا قرن‌ها به تضاد و خونریزی گذراندند و سینه‌ها از کینه‌ها تنگی گرفت.» که با توجه به این تذکرات مقدس از زبان امیر مؤمنان، درمی یابیم که خضوع و خشوع همانند ظرفی است که انسان به وسیله آن به جمع آوری رضا و خشنودی خداوند می‌پردازد و تکبر چون ظرفی است تو خالی که هیچ چیزی در آن جز غرور و تکبر جای نمی‌گیرد و این خضوع و خشوع است که انسان را به خدای خویش نزدیک می‌سازد؛ زیرا که هرچه انسان نزد پروردگار عالمیان، خود را ذلیل و خوار نشان دهد، ارزشش در پیشگاه او بیشتر می‌شود.

آیت الله مجتهدی تهرانی تصریح کرده: چنانچه حضرت علی (ع) فرمودند: «تاج تواضع و فروتنی را بر سر نهید و تکبر و خودپسندی را زیر پا بگذارید … و تواضع و فروتنی را سنگر میان خود و شیطان و لشکریانش قرار دهید، زیرا شیطان از هر گروهی لشکریان و یارانی سواره و پیاده دارد.» پس خضوع و خشوع در مقابل پروردگار عالمیان همان طاعت و بندگی خالصانه در مقابل ذات اقدس اوست که ما نیز در این روز از خداوند می‌خواهیم به ما عبادت و اطاعتش را همراه با خضوع و خشوع نصیب کند.

وی در شرح قسمت دوم دعا “واشْرَحْ فیهِ صَدْری بإنابَةِ المُخْبتینَ بأمانِکَ یا أمانَ الخائِفین” می‌گوید: ما باید بدانیم منتخبین چه کسانی هستند؟ در دعای این روز نکته اساسی که به آن تأکید شده است، خضوع و خشوع و فروتنی در مقابل ذات اقدس پروردگار است؛ به طوری که در این روز از خداوند درخواست می‌کنیم آنچه را که در صفات و اعمال خالصان و خاشعان و فروتنان وجود دارد، نصیب ما کند، اما در اینجا می‌خواهیم بدانیم مخبتین به چه معناست؟

این استاد اخلاق با اشاره به اینکه مخبتین به معنای فروتنان است، آن هم فروتنانی که فروتنی آنان فقط در مقابل پروردگار جهان و جهانیان است، اظهار می‌کند: حال شاید سوال کرد که فروتنان چه کسانی هستند؟ که در جواب باید بگوییم فروتنی یکی از صفات بارز مومنان تقوا پیشه است که شب و روز خود را به تقوا و پرهیزکاری می‌گذرانند. چنانچه حضرت علی (ع) در مورد صفت و نشانه یک پرهیزکار فرمودند: «در دینداری نیرومند، نرم‌خو و دوراندیش است، دارای ایمانی پر از یقین، حریص در کسب و دانش،

با داشتن علم بردبار، در توانگری میانه رو، در عبادت فروتن، در تهی دستی آراسته، در سختی‌ها بردبار، در جستجوی کسب حلال، در راه هدایت شادمان و پرهیز کننده از طمع ورزی، است.»